Dünya çapında her
geçen gün daha fazla ilgi görmeye başlayan bir moda ile karşınızdayız, nargile!
Nargile gerek
seminerlerimizde gerekse danışanlarımızın eğitim süreçlerinde üzerinde
durduğumuz ve detaylıca anlattığımız bir konu. Ancak açık söylemek gerekirse bu
konuyu blog sayfamıza aktarmamızdaki temel etken, Beyaz Show programına katılan ünlü Hollywood yıldızı Megan Fox oldu.
Kendisinin,
programa gelmeden önce bir kafede nargile içtiğini söylemesiyle, adeta çılgın
bir moda akımı haline gelerek dünya genelinde genç nüfusta hızla yayılan
nargile kullanımının, Hollywood yıldızlarına kadar varmış olduğunu görmüş
olduk.
Son dönemde bu
konuda yapılan çalışmaları da gözden geçirerek, hazırladığımız yazımızı
ilginize sunuyoruz.
Yapılan
araştırmalara göre son 10 yıl içinde nargile kullanımı dünya genelinde
özellikle kentlerde yaşayan gençler arasında büyük ilgi görerek adeta hızla
dünyayı saran bir moda akımı haline gelmekte.
Nargileyi
gençler için cazip hale getiren etkenlerin başında bir sosyalleşme aracı olarak
kullanılabilmesi geliyor. 1 nargileyi bir arkadaş grubu birlikte
kullanabiliyor, hazırlanması ve içim süresi en az 30-40 dakika sürüyor ve bu da
gençlere aralarında sohbet edebilecekleri yeni arkadaşları tanıyabilecekleri
bir ortam ve zaman dilimi sağlıyor.
Aynı zamanda
nargilede çeşitli meyve ve bitki aromaları kullanılması beğeniyi ve ilgiyi
arttıran bir faktör olarak ortaya çıkıyor. Nargile yalnızca erkekler tarafından
değil kadınlar tarafından da sıklıkla kullanılan bu sayede arkadaş
toplantılarında bir çekim merkezi olabilen bir araç. Buna karşın Nargile
kafeler için henüz kapsamlı ve yaptırım gücü yüksek bir yasal düzenleme mevcut değil.
Nargilenin pek çok
kültürde yeri var ve genel olarak zararsız olduğu düşünülüyor. Öyle ki aileler
çocuklarının sigara kullanmalarına karşı çıkarlarken, nargileyi çocuklarıyla
birlikte tüketmekte bir sakınca görmeyebiliyorlar. Ne yazık ki günümüzün
popüler sosyal paylaşım sitelerinde dahi ailelerinin yanında nargile içen 10 yaşın
altındaki çocuklarımızın görüntüleri ile karşılaşabiliyoruz.
Biz yazımızda
dünyayı saran nargile salgınından, nargilenin sağlık üzerindeki etkilerinden,
bağımlılık etkisinden ve çeşitli ülkelerde nargile tüketimine yönelik yapılan
araştırmalardan bahsedeceğiz.
Öncelikle
nargilenin, sigaradan sonra dünyayı ikinci kere avuçları içine alan, salgın
hastalık boyutunda bir tütün tüketimine neden olduğunu belirtmemiz gerekiyor.
Son dönemde yapılan araştırmaların sonuçlarına göre Ortadoğu’da
ergenlik çağındaki gençlerin %34’ünü, Amerika’da %17’sini etkisi altına alan
nargile salgını, İngiltere ve Avrupa genelinde de hızla yayılıyor…
Nargile Nedir?
Tarihi Pers İmparatorluğuna (İran) ve Hindistan’a
dayanan nargile, Osmanlı İmparatorluğu zamanında Anadolu topraklarında da
kullanılmaya başlanmış olan bir tütün içme cihazıdır.
Nargile; Ser (nargilenin uzun gövdesi, şekli
sürahiye benzer) Lüle (en üstte bulunan, tütün konulan delikli tabla,
köz kömür de tütünü kaplayan aluminyum folyo katmanın üzerine konulur) Marpuç
(dumanı şişeden alan ve ağza ulaştıran hortum ve ağızlık) ve Şişeden (içine
su konulan bölüm) oluşan bir alettir.
Nargile kullanıcısı marpuçtan hava emdiğinde
oluşan vakum, lüledeki közün ısıtması ile yanan tütün dumanını gözeneklerden
geçirir, serden geçirir, şişedeki suyun içinden geçirir ve bu sırada duman soğur.
Sudan şişe içine sızan duman kullanıcının marpucu emmeye devam etmesi ile ağza
ulaşır. Çoğu kullanıcı, yanlış olarak, sudan geçme sırasında dumanın
süzüldüğünü ve zararlı etkisinin azaldığını zannetmektedir. Son yıllarda
nargileler, tütüne eklenen çeşitli aromalar (meyve, kahve, çikolata vb)
sayesinde, sadece tütünle kullanıldığı zamanlara göre, gençler arasında çok
daha fazla ilgi görmekte ve tercih edilmektedir.
Nargile ile İlgili Riskler ve Yaygınlık:
Nargile ile ilgili en büyük risk, nargile
içicilerinin, nargilenin sigaraya kıyasla sağlık açısından daha zararsız bir
alışkanlık olduğunu düşünmeleridir. Oysa yapılan araştırmalar sigara nedeniyle
ortaya çıkan bütün hastalıkların tek başına nargile içilmesi ile de aynı
şekilde ortaya çıktığını gösteriyor. Yani sigara tüketimi sağlık için ne kadar
riskli ise nargile kullanımı da o kadar riskli.
Bunun yanında gelen en büyük risk özellikle
kentlerde yaşayan gençler arasında nargile tüketiminin hızla yayılıyor olması.
Lise – üniversite çağlarında başlayan tüketim, iş yaşamında da devam ediyor.
Özellikle üniversitelere yakın yerlerde faaliyet gösteren “nargile kafeler”
gençler için büyük bir risk faktörü oluşturuyor.
Amerikan Akçiğer Derneği’ne göre Amerika’da
nargile kullanımı özellikle 18-24 yaş arası gençlerde çok yaygın. Ancak
araştırmalar ortaokul çağındaki gençlerin de nargile kullandıklarını gösteriyor.
Üstelik nargile kullanımı gençlerin zamanla sigara/puro/pipo gibi diğer tütün
ürünlerine yönelmesine de neden olabiliyor.
Özellikle belli süreler için nargile kiralayan kafe
tarzı işletmelerin son yıllarda dünyanın hemen her ülkesinde ve de özellikle genç
nüfusun yoğun olduğu şehirlerde açılması nargile kullanımında büyük bir artışa
neden oluyor.
Amerikan Akçiğer Derneği bu cafelerin toplum
sağlığı için de bir tehdit oluşturmaya başladıklarını belirtiyor. Sigara ve
esrar kullanan, alkol tüketen, yasa dışı ilaçlar kullanan 18-24 yaş arası
gençlerin nargile kullanım oranlarının çok yüksek olduğunu gösteren kanıtlar
olduğunu belirten dernek, bu tür maddeleri kullanmayan gençlerin, nargile
tüketilen ortamlarda, bu maddeleri kullanan gençlerle tanışmak durumunda
kalabileceklerini, bunun da nargile kafeleri toplum için önemli bir risk alanı haline
getirdiğini belirtiyor.
Memphis Üniversitesi Halk Sağlığı Fakültesi’nin
2009 yılında yayımladığı 95 ülkeyi kapsayan bir çalışmada 13-15 yaş arası
gençlerde sigara tüketiminin düşmekte olduğu ancak ne yazık ki tütünün farklı
bir tüketim şekli olan nargile kullanımının yükselen bir trend olarak artışa
geçtiği belirtiliyor.
Dünya genelinde nargile kullanımının nasıl yayıldığını daha
net anlamak için bazı ülkelerdeki kullanım oranlarına bakalım:
Nargile kullanımının, Karaçi Pakistan’da 15 yaş
grubu öğrencilerde %27, 21 yaş grubu üniversite öğrencilerinde %54, Ürdün’de 21
yaş grubu üniversite öğrencilerinde %42,7, Lübnan’da tıp fakültesi
öğrencilerinde %20,6, Suriye’de tıp fakültesi öğrencilerinde %23,5, Türkiye’de
tıp fakültesi öğrencilerinde %28,6, İngiltere’de üniversite öğrencilerinde %38,
Fransa’da lise öğrencilerinde %40, Amerika’da üniversite öğrencilerinde %20,
kolejlerde %29,5, Estonya’da 11-15 yaş arası öğrencilerde erkeklerde %25,
kızlarda %16 oranında olduğu tespit edilmiş.
California Üniversitesi Tıp Fakültesi’nin yaptığı
bir araştırmaya göre İran’da Sağlık Bilimleri Fakültelerindeki 1. Sınıf öğrencilerinin %51’i nargile
kullanmakta. (Bu oran kız öğrencilerde %48, erkek öğrencilerde %52) Ne yazık ki
nargile kullananlar bu alışkanlıklarını, rahatlatıcı, enerji verici,
kültürlerinin bir parçası, tütün tüketmenin en sağlıklı yolu gibi gerçekle
ilgisi olmayan şekillerde tanımlıyorlar.
Aynı üniversitenin yaptığı bir başka araştırma,
2005 yılından 2008 yılına kadar California’da nargile kullanımının %40 oranında
arttığını gösteriyor.
Witwatersrand Üniversitesi, Sağlık Bilimleri
Fakültesi’nin, Güney Afrika’da,
Johannesburg’da 14-20 yaş arası öğrenciler üzerinde yaptığı bir araştırmada
öğrencilerin %60’ının nargile kullandığı tespit ediliyor. Araştırmaya katılan
öğrencilerden %21’i ilk defa nargile içtiklerinde 12 yaşından daha küçük
olduklarını belirtiyorlar. Katılımcıların %20’si her gün nargile içtiklerini
belirtiyorlar.
New Jersey Tıp ve Diş Hekimliğ
Üniversitesi, Sağlık Eğitimi ve Davranış Bilimleri Fakültesi’nin araştırmasına
göre New Jersey’de lise öğrencilerinin %9,7’si nargile içiyor ve bunu çok
havalı bulduklarını söylüyor.
Danimarka Kanser Derneği ise,
Danimarka, Almanya ve İsveç’te nargile tüketiminin hızla yayıldığını ve bunun acil
önlem alınması gereken bir sağlık tehdidi haline geldiğini belirtiyor.
Nargilenin Zararları:
Araştırmalar sigara tüketimi ile ortaya çıkan
bütün hastalıkların, nargile içilmesi ile de aynı şekilde ortaya çıktığını
göstermekte.
Memphis üniversitesi’nce yapılan bir çalışmada belirtildiği üzere, 1 saat süren bir nargile tüketimi sonucunda 150 mg karbonmonoksit, 4 mg nikotin, 602 mg katran vücuda alınıyor. Bu da 1 saat süren bir nargile tüketiminin vücuda, tek bir sigaradan alınan karbonmonoksit’in yaklaşık 9 katı, nikotinin ise 2 katına eş değer bir hasar verdiğini göstermektedir. Buradaki karbonmoniksit’in büyük bir kısmı kömür (köz) kaynaklıdır.
Memphis üniversitesi’nce yapılan bir çalışmada belirtildiği üzere, 1 saat süren bir nargile tüketimi sonucunda 150 mg karbonmonoksit, 4 mg nikotin, 602 mg katran vücuda alınıyor. Bu da 1 saat süren bir nargile tüketiminin vücuda, tek bir sigaradan alınan karbonmonoksit’in yaklaşık 9 katı, nikotinin ise 2 katına eş değer bir hasar verdiğini göstermektedir. Buradaki karbonmoniksit’in büyük bir kısmı kömür (köz) kaynaklıdır.
Nargile kullanımı ile akciğer kanseri, solunum
bozukluğu, amfizem, diş eti hastalıkları, bebeklerin düşük doğum ağırlığı ile
doğmaları gibi sağlık sorunları ortaya çıkabiliyor. Yine Memphis üniversitesi’nin
araştırmasına göre tıpkı sigara gibi nargile de kalp-damar hastalıklarına ve
ilerde kronik obstruktif akciger hastalığı (KOAH) oluşmasına zemin hazırlıyor.
Nargile kullanılırken marpucun tüketiciler arasında ağızdan ağıza paylaşılarak içilmesi verem (tüberkiloz), uçuk, grip, sarılık (hepatit) gibi bulaşıcı hastalıkların da tüketicilere bulaşmasına neden olabiliyor.
Nargile kullanılırken marpucun tüketiciler arasında ağızdan ağıza paylaşılarak içilmesi verem (tüberkiloz), uçuk, grip, sarılık (hepatit) gibi bulaşıcı hastalıkların da tüketicilere bulaşmasına neden olabiliyor.
SheriKashmir Tıp Bilimleri
Enstitüsü’nün Hindistan’ın Kaşmir bölgesinde yaptığı araştırmaya göre nargile
kullananların hiç tütün kullanmayanlara göre akciğer kanserine yakalanma riski
6 kat fazla. Aynı enstitünün yaptığı araştırmaya göre sigara içenlerin
içmeyenlere göre akciğer kanserine yakalanma riski ise 4,2 kat fazla. Bu da
nargilenin sigaradan da tehlikeli olduğunu gösteren örneklerden sadece biri.
Kömür (köz) ve tütün nargilede birlikte
kullanıldığı için nargile içiminde kömürden kaynaklı sağlık sorunları da ortaya
çıkabiliyor. Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi tarafından 2009
yılında yapılan bir çalışma acil servise gelen akut karbonmonoksit
zehirlenmelerinin büyük bölümünün nargile tüketimi nedeni ile oluştuğunu
gösteriyor. (Dikkat! Nargile tüketimi sonrası eğer baş ağrısı mide bulantısı
gibi sorunlar yaşanırsa karbonmonoksit zehirlenmesinden şüphelenmek ve acilen
bir sağlık kuruluşuna gitmek gerekir)
Florida Üniversitesi, Davranış Bilimleri ve Halk
Sağlığı biriminin yayımladığı araştırma nargile kafelerin müdavimlerinde
karbonmonoksit seviyelerinin normalden yüksek değerlerde tespit edildiğini
ortaya koyuyor.
Nargile kullananlar vücutlarına bağımlılık yapıcı
özellikte olan nikotini sigaraya oranla çok daha yüksek oranda alıyorlar. Bu
nedenle nargile kullanımının bağımlılık yapmadığı düşüncesi ne yazık ki yanlıştır.
Nargile içicisi en az 30-40 dakika süren bir nargile seansında bedenine
sigaraya oranla çok daha yüksek oranda duman ve nikotin alır. (yazımızda farklı üniversitelerin bu konuda son yıllarda yapmış oldukları en yeni yayımlarından örnekler verdik, bu konuda yaygın kanı nargilenin yaklaşık 10
sigara içilmesi ile eşdeğer etkide olduğu yönündedir)
California Üniversitesi Psikiyatri bölümünün yaptığı bir araştırma, nargile kullanıcılarının tıpkı sigara içenlerde olduğu gibi nargileden uzak kaldıkları zaman tekrar nargile içmek için aşırı derecede arzu ve istek duydukları ve bu isteği sürekli dile getirdiklerini bunun da bağımlılığın bir göstergesi olduğunu gösteriyor.
California Üniversitesi Psikiyatri bölümünün yaptığı bir araştırma, nargile kullanıcılarının tıpkı sigara içenlerde olduğu gibi nargileden uzak kaldıkları zaman tekrar nargile içmek için aşırı derecede arzu ve istek duydukları ve bu isteği sürekli dile getirdiklerini bunun da bağımlılığın bir göstergesi olduğunu gösteriyor.
Yurt dışında yayın yapan nargile ile ilglili bir
forum sitesindeki bir yazarın şu cümleleri nargilenin bağımlılık yapıcı
özelliğini çarpıcı şekilde ortaya koyuyor: “Nargile
zamanla haftada 1 kez eğlenerek yaptığım bir şeyden, önce her gün kullandığım
bir şeye, en sonunda da günde 5-6 kere kullandığım bir bağımlılığa dönüştü.”
Çalışmalar nargile içicilerinin bir süre sonra
buluşmak için sadece nargile kafeleri tercih etmeye başladıklarını, uzun süreli
bir ziyaret için arkadaşlarına giderken yanlarında nargilelerini götürmeye
başladıklarını gösteriyor.
Kafe ve bar gibi ortamlarda, bu ortamların
çalışanları ve müdavimleri, nargile kullanmıyor olsalar bile ortamdaki dumandan
etkilenerek pasif içici konumunda yukarıda saydığımız duman kaynaklı bütün
sağlık risklerine ortak oluyorlar.
Tahran Tıp Bilimleri Üniversitesi’nin yayımladığı
bir araştırma, nargile içen sürücülerin, tütün ve tütün ürünleri kullanmayanlara
göre daha çok trafik kazalarına karıştıklarını ortaya koyuyor.
California Üniversitesi Tıp
fakültesinin yayımladığı bir araştırmaya göre nargile içmek, sağlık ve yaşam
kalitesini düşürüyor. Beden fonksiyonlarını, kas ve vücut ağrılarını, genel sağlık
durumunu, ruh sağlığını ve zindeliğini olumsuz etkiliyor. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) nargile’nin
sigara ile aynı sağlık risklerine sahip olabileceği konusunda kullanıcıları
uyarıyor.
Yapılması
Gerekenler/Öneriler:
Artık dünya genelinde hızla yayılan nargile salgınından özellikle
gençleri koruyabilmek için mutlaka önlemler alınması gerekiyor.
Bu önlemlerin başında 4207 Sayılı TÜTÜN ÜRÜNLERİNİN ZARARLARININ ÖNLENMESİ VE KONTROLÜ HAKKINDA KANUN’da yapılacak ek düzenlemeler ile nargilenin de bu kanunun kapsamı altına alınması ve bu konudaki bütün yasal boşlukların ortadan kaldırılması geliyor.
Bu önlemlerin başında 4207 Sayılı TÜTÜN ÜRÜNLERİNİN ZARARLARININ ÖNLENMESİ VE KONTROLÜ HAKKINDA KANUN’da yapılacak ek düzenlemeler ile nargilenin de bu kanunun kapsamı altına alınması ve bu konudaki bütün yasal boşlukların ortadan kaldırılması geliyor.
Özellikle okul, üniversite, kütüphane, yurt vb öğrencilerin ve gençlerin yoğun olduğu bölgelerde nargile kafe benzeri yapılanmaların açılmasının ve nargilenin bu bölgelerde satış ve kiralanmasının engellenmesi gerekiyor.
Nargile nostaljik bir değer olarak turistik bölgelerde ruhsatlandırılarak belli sınırlar içinde turistlere ve 18 yaş üstüne hizmet verecek şekilde yerleştirilecek mekanlarda sembolik bir şekilde varlığını sürdürebilir.
Bu mekanların; Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumu'nun 2004 yılında yayınlamış olduğu, Nargilelik Tütün Mamulünün Etiketlenmesinde ve Tüketim Yerlerinin İşletilmesinde Uyulması Gerekli Hususlar Hakkındaki Tebliğine mutlaka uymaları gerekir.
Nargile tütünlerinde aroma kullanılması yasaklanarak yeni kullanıcılar için cazibesi azaltılabilir.
Nargilenin sağlık açısından en az sigara kadar hatta sigara’dan daha zararlı olduğu açık şekilde topluma ve özellikle gençlere anlatılmalıdır.
Ülkemizdeki
Yasal Durum:
Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumu'nun, 2004 yılında yayınlamış olduğu "Nargilelik Tütün Mamulünün Etiketlenmesinde ve Tüketim Yerlerinin İşletilmesinde Uyulması Gerekli Hususlar Hakkında Tebliğ" bulunmaktadır.
Ancak bu tebliğ nargile tüketimi ile ilgili önemli bir yasaklama/sınırlama getirmemekte nargile kafelerin uymaları gereken kuralları, tütün ve nargilenin kullanım şartlarını göstermektedir.
Buna göre:
Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumu'nun, 2004 yılında yayınlamış olduğu "Nargilelik Tütün Mamulünün Etiketlenmesinde ve Tüketim Yerlerinin İşletilmesinde Uyulması Gerekli Hususlar Hakkında Tebliğ" bulunmaktadır.
Ancak bu tebliğ nargile tüketimi ile ilgili önemli bir yasaklama/sınırlama getirmemekte nargile kafelerin uymaları gereken kuralları, tütün ve nargilenin kullanım şartlarını göstermektedir.
Buna göre:
Madde 1- 4733 sayılı Tütün, Tütün Mamulleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri Genel Müdürlüğünün Yeniden Yapılandırılması ile Tütün ve Tütün Mamullerinin Üretimine, İç ve Dış Alım ve Satımına, 4046 Sayılı Kanunda ve 233 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 4207 sayılı Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanun, 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun, Tütün Mamulleri İle İlgili Fabrikaların Kurulmasına, Bu Mamullerin Üretimine, İç ve Dış Ticareti ve Denetlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümleri çerçevesinde, nargilelik tütün mamulünün etiketlenmesinde ve tüketim yerlerinin işletilmesinde aşağıdaki hususlara uyulmak zorundadır:
a) 18 yaşından küçüklere nargilelik tütün mamulleri sunulamaz.
b) Nargilelik tütün mamulü tüketilen yerlerde, birim ambalajı üzerinde Kurumun gözetim, denetim ve uygunluğunu ifade ve işaret eden "TAPDK" bandrolü bulunan nargilelik tütün mamullerinin kullanılması zorunludur.
c) Nargilelik tütün mamulleri; ambalajlarında, serin ve rutubetsiz yerlerde muhafaza edilir, ambalajından çıkarılarak başka kaplara aktarılamaz.
d) Birim ambalajlan üzerinde üretim, son kullanma tarihi veya kullanım süresi bulunmayan ve son kullanma tarihi geçmiş nargilelik tütün mamulleri tüketime sunulamaz.
e) Nargilenin yan yüzeyinde kullanıcının görebileceği ve üç satıra yerleşecek şekilde 20 punto boyutunda beyaz zemin üzerine tamamı siyah büyük harflerle "nargile, tütün içimindeki sağlığa zararlı ölümcül etkileri ortadan kaldırmaz" uyarısının bulunması zorunludur.
f) Nargilelik tütün mamulü, içerisinde su bulunan geleneksel nargilelerde tüketilir. Dumanı direkt, nargile dışında başka araçlarla veya suyun dışındaki başka bir madde içerisinden geçirilerek tüketime sunulamaz.
g) Nargilelik tütün mamulü tüketiminde kullanılan nargileler; her kullanımdan sonra içerisinde bulunan su değiştirilerek temizlenir, üzerinde bulunan ve insan ağzıyla temas eden parçanın (sipsi) yerine yenisi takılır. İnsan ağzıyla temas eden bu parça tek kullanımlık, kullanım sonrası atılan (disposable) cinsinden olmak zorundadır.
h) Nargilelik tütün mamulünün tüketime sunulduğu yerlerde veya halkın göreceği alanlarda (tabela, camekan, duvar vs.) bu mamullere ilişkin reklam ve tamum ve/veya nargile tüketimini özendirici, teşvik edici yazılı ve görsel sunumlar yapılamaz veya bu nitelikte etkinlik ve kampanyalar düzenlenemez.
î) Nargilelik tütün mamulü tüketilen yerleri işletenler, nargilelik tütün mamulünü Kurumdan satış belgesi almış satıcılardan almak, bunlara ilişkin belgeleri saklamak ve gerektiğinde ilgililere ibraz etmek zorundadır.
Madde 2- Bu Tebliğ hükümlerine aykırı hareket edenler hakkında 4207 sayılı Kanun, 4703 sayılı Kanun, 4733 sayılı Kanun ve Tütün Mamulleri İle ilgili Fabrikaların Kurulmasına, Bu Mamullerin Üretimine, İç ve Dış Ticareti ve Denetlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümleri ile diğer ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde işlem yapılır.
b) Nargilelik tütün mamulü tüketilen yerlerde, birim ambalajı üzerinde Kurumun gözetim, denetim ve uygunluğunu ifade ve işaret eden "TAPDK" bandrolü bulunan nargilelik tütün mamullerinin kullanılması zorunludur.
c) Nargilelik tütün mamulleri; ambalajlarında, serin ve rutubetsiz yerlerde muhafaza edilir, ambalajından çıkarılarak başka kaplara aktarılamaz.
d) Birim ambalajlan üzerinde üretim, son kullanma tarihi veya kullanım süresi bulunmayan ve son kullanma tarihi geçmiş nargilelik tütün mamulleri tüketime sunulamaz.
e) Nargilenin yan yüzeyinde kullanıcının görebileceği ve üç satıra yerleşecek şekilde 20 punto boyutunda beyaz zemin üzerine tamamı siyah büyük harflerle "nargile, tütün içimindeki sağlığa zararlı ölümcül etkileri ortadan kaldırmaz" uyarısının bulunması zorunludur.
f) Nargilelik tütün mamulü, içerisinde su bulunan geleneksel nargilelerde tüketilir. Dumanı direkt, nargile dışında başka araçlarla veya suyun dışındaki başka bir madde içerisinden geçirilerek tüketime sunulamaz.
g) Nargilelik tütün mamulü tüketiminde kullanılan nargileler; her kullanımdan sonra içerisinde bulunan su değiştirilerek temizlenir, üzerinde bulunan ve insan ağzıyla temas eden parçanın (sipsi) yerine yenisi takılır. İnsan ağzıyla temas eden bu parça tek kullanımlık, kullanım sonrası atılan (disposable) cinsinden olmak zorundadır.
h) Nargilelik tütün mamulünün tüketime sunulduğu yerlerde veya halkın göreceği alanlarda (tabela, camekan, duvar vs.) bu mamullere ilişkin reklam ve tamum ve/veya nargile tüketimini özendirici, teşvik edici yazılı ve görsel sunumlar yapılamaz veya bu nitelikte etkinlik ve kampanyalar düzenlenemez.
î) Nargilelik tütün mamulü tüketilen yerleri işletenler, nargilelik tütün mamulünü Kurumdan satış belgesi almış satıcılardan almak, bunlara ilişkin belgeleri saklamak ve gerektiğinde ilgililere ibraz etmek zorundadır.
Madde 2- Bu Tebliğ hükümlerine aykırı hareket edenler hakkında 4207 sayılı Kanun, 4703 sayılı Kanun, 4733 sayılı Kanun ve Tütün Mamulleri İle ilgili Fabrikaların Kurulmasına, Bu Mamullerin Üretimine, İç ve Dış Ticareti ve Denetlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümleri ile diğer ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde işlem yapılır.
Geçici Madde - Bu Tebliğin yayımlandığı tarihten önce üretilmiş
veya piyasaya arz edilmiş olup üzerinde son kullanma tarihi bulunmayan ürünler
bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en çok bir yıl süre ile
piyasada bulunabilir.
Madde 3- Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Madde 4- Bu Tebliğ hükümlerini Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumu Başkanı yürütür.
Ülkemizde Yasal Durumla İlgili Olarak Yapılacak Olan Düzenlemeler:
Madde 4- Bu Tebliğ hükümlerini Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumu Başkanı yürütür.
Ülkemizde Yasal Durumla İlgili Olarak Yapılacak Olan Düzenlemeler:
TBMM Sağlık Komisyonu Başkanı Prof. Dr. Cevdet
Erdöl’ün önderliğinde bu konuda bir yasa tasarısı hazırlanıyor. Buna göre, eğer
tasarı kabul edilir ve kanunlaşırsa, nargile kafeler kapatılacak.
Kafelerin kapalı bölümlerinde, sigara gibi
nargile de içilemeyecek. Sigara içilen bar ve restoranlara, önceden yazılı
uyarıda bulunmadan ceza kesilebilecek. Sigara firmalarının isimlerini
işyerlerine veren veya “nargile kafe” olarak adlandıranlar, 50 bin liradan 250
bin liraya kadar para cezasına çarptırılacak.
Nargile şişelerinin her iki yüzünde, tıpkı sigara
paketlerinde olduğu gibi, sigaranın sağlığa zararlı olduğuna ilişkin uyarı
yazısı konulacak. Sigara paketlerinde ve nargile şişelerinde uyarı yazısı
toplam alanın %65’inden az olmayacak şekilde düzenlenecek.
Sonuç olarak nargilenin de en az sigara kadar
sağlığa zararlı bir alışkanlık olduğunu öğrenmemiz ve bunu topluma, çevremize
ve sevdiklerimize anlatmamız gerekiyor. Ne yazık ki bu yalnız ülkemizde değil
bütün dünyada son yıllarda hızla yaygınlaşan bir tütün tüketimi yöntemi. Bu salgının
en önemli nedeni bilgi eksikliği ve insanlar tarafından nargilenin zararsız
zannediliyor olması. Dünya Sağlık Örgütü nargile konusunda da sigara için
konulan yasakların aynen uygulanmasını öneriyor.
Kendi sağlığınıza ve
sevdiklerinizin sağlığına bir yatırım yapmak için lütfen nargileden uzak durun,
bu yazıyı ve nargile konusunda öğrendiklerinizi onlarla paylaşın.
Sağlıklı ve kaliteli bir yaşam dileklerimizle…
Medulla Vita
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder